Social media zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Veel mensen, vooral ook kinderen, zijn actief op de verschillende social media. Onder kinderen en jongeren veranderen de apps waarin ze actief zijn best snel.
Als ouder kan het lastig zijn om hierin een weg te vinden en met je kind hierover in gesprek te gaan. Hieronder een aantal tips.
Probeer als ouder op de hoogte te zijn van de social media en wat er op dat moment populair is. Bekende varianten zijn Facebook, X, Snapchat, YouTube, Tiktok en Instagram.
Ga met je kind in gesprek over welke social media hij gebruikt en waarvoor hij deze gebruikt. Kijk voor tips om in gesprek te gaan met je kind en meer informatie op Loes of mediawijsheid.nl
Naast dat social media vaak erg leuk zijn, zitten er ook gevaren aan. Spreek met je kind af dat jij af en toe kan kijken wat je kind online doet. Houd bijvoorbeeld in de gaten dat je kind geen (half)naaktfoto’s van zichzelf maakt en online deelt, ook al is dit maar met één persoon. Hiervan kan snel misbruik gemaakt worden, kijk ook bij sexting in de lijst hieronder.
Vertel je kind ook dat persoonlijke gegevens niet gedeeld moeten worden met onbekende mensen op internet, ook al geven zij aan dat ze jou kennen. Er zijn ook volwassenen die doen alsof ze een kind zijn of die proberen met een nep account online kinderen te lokken (grooming).
Je kunt een Parent Control app downloaden om enige invloed te hebben op wat ze kijken en hoe vaak/hoe lang.
Het is belangrijk om afspraken te maken over hoe je je online gedraagt. Dit wordt inmiddels ook vaak op scholen besproken, maar als ouder of verzorger heb je hierin ook een rol. Kijk hier voor tips hoe je met je kind hierover kunt praten en hoe je je online gedraagt.
Chatapps
Er bestaan verschillende gratis apps om met elkaar te chatten via je mobiele telefoon of online. WhatsApp is de bekendste, maar ook Snapchat en Telegram worden veel gebruikt. Je kunt met één iemand chatten maar ook in groepen. Het is een snelle, handige en leuke manier om contact te hebben, maar het is goed om de gevaren te kennen. Hieronder volgt een opsomming waarvan het handig is dat je weet dat ze bestaan.
In apps kun je instellen dat een chat, foto of video één keer geopend kan worden. Het lijkt dan veilig om iets te delen omdat je het maar één keer kunt zien, maar dit is niet zo. Met een 'screenshot' of tweede mobiel kan namelijk eenvoudig een foto gemaakt worden waardoor jouw bericht toch heel makkelijk gedeeld kan worden.
Bij Snapchat is het zo dat gesprekken verdwijnen zonder dat dit is ingesteld. Als ouder/verzorger kun je daardoor minder goed zien wat je kind binnenkrijgt of wat je kind verstuurt.
Cyberpesten is online pesten, bijvoorbeeld vervelende reacties achter laten bij een foto van iemand, iets gemeens zeggen over iemand in een Whatsapp-gesprek of iemand digitaal uit te schelden. Deze vorm van pesten kan erg ver gaan omdat het anoniem kan. Daarnaast kan cyberpesten je overal bereiken; je kunt je er niet voor afsluiten. Cyberpesten komt zowel bij kinderen als volwassenen voor. Bekijk onderstaand filmpje met jongeren die vertellen over cyberpesten.
Cyberpesten zie je ook in de vorm van roddelaccounts. Deze accounts worden Gossip Girl accounts genoemd. Ze bestaan soms al of worden aangemaakt op bijvoorbeeld Tiktok of Instagram. Op deze accounts worden leugens verspreid en worden kinderen of leerkrachten gepest en geterroriseerd. Voor slachtoffers is dit heel schadelijk. Kijk hier wat een Gossip Girl account is en welke gevolgen dit heeft.
Ook het 'taggen' van elkaar kan bij cyberpesten een probleem zijn doordat jouw naam wordt geplaatst bij bijvoorbeeld een naaktfoto alsof jij dat bent. Dit lijkt onschuldig maar is het niet.
In groepen mensen is er altijd een groepsdruk. Als volwassene heb je geleerd om je grenzen aan te geven maar kinderen en jongeren kennen hun grenzen niet altijd of durven geen 'nee' te zeggen. Ook op social media kan er groepsdruk gevoeld worden om iets te doen. Denk bijvoorbeeld aan het doen van 'challenges' (uitdagingen) of het kopen van content bij het spelen van een spel. Kinderen kunnen zich daardoor min of meer gedwongen worden om online dingen te kopen. Niet alleen vrienden beïnvloeden kinderen ook reclame, gokken tijdens een spel of buitensluiting als iets niet wordt gekocht. (Bijvoorbeeld: je hele vriendengroep heeft de duurste editie van een spel en jij niet. Je kunt dan buitengesloten worden of je buitengesloten voelen waardoor je tóch die editie wilt kopen.)
Sexting is het ontvangen, versturen of doorsturen van seksueel getinte berichtjes, foto’s of filmpjes via de mobiele telefoon, tablet of computer. Dit is strafbaar en als er bewijs is dat het van jou komt, krijg je een strafblad. Content kan razendsnel verspreid worden en de gevolgen kunnen enorm zijn voor jezelf en voor het slachtoffer.
Kinderen worden soms uitgedaagd om naaktfoto's te sturen, soms nadat een vertrouwensband is opgebouwd. Bespreek met je kind dat het geen invloed meer heeft op wat ermee gebeurt nadat het verstuurd is, dus je weet niet wie het allemaal kan zien en doorgestuurd krijgt. Sommige kinderen worden zelfs afgeperst omdat hun foto's anders openbaar gemaakt worden (sextortion).
Klik hier voor meer informatie en tips om over Sexting in gesprek te gaan.
Wanneer iemand wordt gechanteerd of afgeperst met seksueel getinte berichtjes, foto's of filmpjes, dan is er sprake van sextortion. De afperser dreigt met het online zetten of verspreiden van de beelden, tenzij het slachtoffer geld overmaakt of meer pikante foto’s of filmpjes maakt. Ook kan het zijn dat een foto, berichtje of filmpje bewerkt wordt, waardoor de boodschap verdraaid wordt. Hierdoor kan het lijken alsof jij een naaktfoto hebt verstuurd, terwijl dit niet zo is.
Kortgezegd is ‘grooming’ digitaal kinderlokken. Een volwassene probeert online het vertrouwen van een kind te winnen met het doel om tot seksueel contact te komen. De volwassene kan zich voordoen als een kind of jongere om makkelijker met kinderen in contact te komen.
Omdat de wereld van social media zich razendsnel ontwikkelt en de gevaren breed zijn, verwijzen wij je graag naar onderstaande websites voor meer informatie: